(video) Leerlingen basisscholen Burgum leggen stenen bij herdenkingsmonument Paul Kaufman
AlgemeenDe tijd van herdenken en bevrijding is elk jaar, meer dan ooit in deze tijd van oorlogen, een tijd om samen met oud en jong stil te staan bij wat er in de Tweede Wereldoorlog gebeurd is. Afgelopen vrijdag legden scholieren van de basisscholen uit Burgum stenen bij het herdenkingsmonument van Paul Kaufman. Ook organiseerde de kuiergroep van het Observeum vorige week een bijzondere wandeling naar de ‘Stroffelstienen’ in Burgum, waar Joodse onderduikers Paul en Klara Kaufmann tijdens de Tweede Wereldoorlog schuilden.
Leerlingen van groep 8 ‘De Reinbôge’ en ‘Ít Partoer’ namen deel aan de educatieve wandeling, die langs de onderduikadressen op de Westersingel en de Noordersingel voerde. De stroffelstienen, struikelstenen genoemd, zijn kunstwerken van de hand van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, met een uniek kenmerk: de opschriften zijn in het Fries.
In de Kruiskerk te Burgum hield oud-meester van cbs De Arke Henk Plantinga, een toespraak over de onderduikgeschiedenis van Paul en Klara Kaufman die ondergedoken zaten bij Geert Haayes Pietersma en Emkje Pietersma-Timmermans in Burgum. Die hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog verschillende onderduikers in huis. Van hun kinderen gescheiden werd het Paul Kaufman uiteindelijk te veel. Hij is op zijn onderduikersadres op 7 oktober 1943 aan een hartaanval overleden. Uit dodelijke ongerustheid ‘brak zijn hart’. Die ongerustheid bleek later terecht want zowel de toen 27-jarige zoon Fred als de 21-jarige dochter Jeanne Emily werden op 20 maart 1943 in vernietigingskamp Sobibor in Polen vergast.
Het is mijn tijd
Tijdens de herdenking in de Kruiskerk droegen drie leerlingen van cbs De Arke een gedicht voor waarna een stoet vanuit de kerk naar het kerkhof ging om daar bij het oorlogsmonument een krans te leggen. Dit ter nagedachtenis aan de vijf bemanningsleden van een geallieerd vliegtuig dat in de buurt van de Kruiskerk is neergestort. De namen van de vijf slachtoffers luiden: Geoffrey Carman, David Victor Logan, Cyril Vincent Matheson, Charles James Storer en Francis Berhard Thorpe.
Steentjes leggen
Na een toespraak van burgemeester Jeroen Gebben klonk het taptoe-signaal. Dit is een signaal dat tegenwoordig in Nederland gebruikt bij herdenkingen en begrafenissen. Na een minuut stilte legden de leerlingen van de basisscholen witte steentjes op het herdenkingsmonument van Paul Kaufman. Mede-initiator Siebe Siebenga. “We vonden dat er op het kerkhof bij de Kruiskerk ook een waardig herdenkingsmonument voor Paul Kaufman moest komen. Het is echt geweldig dat ook de kinderen de stenen leggen zodat we op deze plek elk jaar Paul Kaufman kunnen herdenken.”
De betekenis
Al eerder legde Siebe Siebenga online uit wat het gebruik van stenen leggen is: “Het is een oud Joods gebruik is om een steentje te leggen op de plek waar een dierbare is begraven. Dat kwam, omdat vroeger in de tijd van Abraham, de Joden een nomadisch herdersvolk was dat door de woestijnen trok. Als je op zulke plaatsen kwam te overlijden, droeg iedereen een steentje bij, om later het graf terug te vinden. Er worden nu drie Joodse betekenissen aan gegeven. De eerste is dat je een teken achterlaat dat je er geweest bent. Op de tweede plaats eer je de overledene en op de derde plaats is je eerbewijs in principe onvergankelijk.”
